Yangın Merdiveni Nerede Olmalı?

Yangın merdiveni, bir binayı acil durum risklerine karşı güvenli kılan unsurların en önemlilerindendir. Dolayısıyla inşa edilecek merdivenlerin özelliklerine bakarken nelere dikkat edilmesi gerektiğini bilmekte fayda vardır. İçeriğimizde, bu konunun yanı sıra yangın tahliye merdivenlerinin konumlandırılması ve kaç kattan itibaren zorunlu olduğuna dair detayları bulabilirsiniz.

Yangın Merdiveni Özelliklerinde Nelere Dikkat Edilmeli?

Yangın merdiveni özelliklerinde dikkat edilmesi gereken başlıca noktalar şunlardır:

Malzeme ve Yapısal Özellikler

Yangın merdiveni özelliklerine odaklanıldığında, ilk dikkat edilmesi gereken konu üretimde kullanılan malzeme ve diğer yapısal detaylardır. Yangın merdivenleri, alevlere dayanıklı malzemelerden üretilmelidir. Üretimde kullanılan malzeme aynı zamanda acil durum esnasında kullanıcılara hareket rahatlığı sağlayacak türde olmalıdır.

Bu detaylar göz önünde bulundurularak acil çıkış kapılarına bağlı merdivenler genellikle çelik ve demir gibi dayanıklı malzemelerden üretilir. Zira her iki malzemenin de ortak yanı, uzun süreli ısıya maruz kalsalar bile yapısal özelliklerini kaybetmemeleridir. Çelik ve demir yangın merdivenleri ayrıca kişilerin panik halindeyken güvenle inebilmeleri için kaymaz yüzey tasarımıyla desteklenir.

Boyut ve Tasarım

Yangın merdiveni özelliklerinde bakılması gereken ikinci detay boyut ve tasarım ile alakalıdır. Merdivenin genişliği, aynı anda birden fazla kişinin rahatça hareket edebileceği boyutlarda olmalıdır. Bu koşul kapsamında merdivenler genelde 60 ila 120 santimetre genişlikte tasarlanır. Eğimleri ise güvenli iniş-çıkışı sağlayacak şekilde 30-45 derece arasıdır.

Yangın merdivenlerinin tasarımında her basamağın aynı boyutlarda olması oldukça önemli bir konudur. Basamakların yüksekliği 17 santimetreyi geçmemeli ve derinliği minimum 28 santimetre olmalıdır. Bu detaylara ek olarak basamakların her iki tarafı baştan sona korkuluk ile desteklenmelidir. Yüksekliği en az 90 santimetre olması gereken korkuluklar, elle rahatça kavranabilmelidir.

Aydınlatma

Yangın esnasında görüş mesafesi bir hayli düşebilir. Üstelik çoğu yangın, gece saatlerinde çıkar. Bu koşullar göz önünde bulundurularak yangın merdivenleri özellikleri incelenirken aydınlatmaya dikkat edilmelidir. Merdiven, her durumda rahatça görülebilecek ve kullanılabilecek şekilde aydınlatılmalıdır. Hatta aydınlatma şebekesi, yangın esnasında elektriklerin kesilmesi ihtimaline karşı acil durum sistemi ile desteklenmelidir.

Havalandırma ve Duman Kontrolü

Yangın merdiveni özelliklerinde dikkat edilmesi gereken konular arasında havalandırma ve duman kontrolü de yer alır. Standartlara uygun üretilen merdivenler, duman birikmesini engelleyecek şekilde açık tasarımlara sahiptir. Kapalı formatta üretilen merdivenlerde ise doğal ve mekanik havalandırma sistemleri kullanılır. Merdiven tasarımında bütünleşik duman kapılarına yer verilmişse, bu bölümler otomatik kapanmalıdır.

Yönetmeliklere Uygunluk

Z tipi yangın merdivenleri, gerek yerel gerekse uluslararası yangın güvenliği yönetmeliklerine ve standartlara uygun olmalıdır. Bu koşula uygun acil kaçış merdivenlerinin seçimi, yangın güvenliği açısından tüm kuralların yerine getirilmesine olanak tanır. Dolayısıyla denetimlerde olumsuz sonuç alma ihtimali kayda değer oranda düşer.

Yangın Merdiveni Nerede Olmalı?

Binalarda yangın merdivenlerinin doğru konumlandırılması, acil durum anında binada bulunanların güvenli biçimde tahliye edilebilmeleri açısından kritik öneme sahiptir. Dolayısıyla yangın merdiveni binanın neresinde olmalı sorusuna en doğru yanıtı bulmak ve uygulamak gerekir.

Yangın merdivenleri, mutlaka binanın acil durum kaçış planları ile bütünleşik hale getirilmelidir. Bina sakinlerinin tamamının merdivenlere kolay ve hızlı erişimi sağlanmalıdır. Yani yangından uzaklaşılmasını sağlayan merdivenlere her kattan ulaşılabilmelidir. Merdivenler ayrıca ana çıkış kapılarına veya alternatif çıkışlara yakın olmalıdır. Tüm bu koşullar sağlanırken engelliler için uygunluk kriteri es geçilmemeli ve gerekli noktalara özel rampalar, asansörler konumlandırılmalıdır.

Yangın esnasında yalnızca binanın içerisinde değil, çevresinde de duman birikebilir. Bu soruna ilaveten bina çevresindeki ısı kayda değer oranda artabilir. Her iki olumsuzluğa karşı baştan hazırlıklı olmak amacıyla yangın merdivenleri dış duvarlara yakın; ancak ana merdivenlerden ayrı konumlandırılmalıdır. Daha net bir ifadeyle yangın tahliye merdivenleri, binanın ana yapısından tamamen bağımsız inşa edilmelidir. 

Binalarda Yangın Merdiveni Kaç Kattan Sonra Yapılır?

Yangın merdivenleri, acil durumlarda güvenli alanlara geçiş yapılmasını sağlayan en önemli yapıların başında gelir. Peki, yangın merdiveni inşa edilebilmesi için bina kaç katlı olmalıdır? Bu soruya verilebilecek ideal yanıt, çeşitli kriterlere bağlı olarak değişkenlik gösterir. Söz konusu koşulları şu şekilde sıralayabilmek mümkündür:

• Bina Yüksekliği ve Kat Sayısı

Yangın merdiveni inşa etme zorunluluğu, 10,5 metre ve üzeri yüksekliğe sahip binalar için geçerlidir. Bu yükseklik, genellikle 3 veya 4 kata denk gelir. Fakat yangın durumunda binada bulunanların tahliyesi için gereken uzaklık ve insan yoğunluğu, kat sayısı koşulunda farklı uygulamalara gidilmesini zorunlu kılar. 

Örneğin; binanın kapladığı alan büyük veya gün içerisinde yapıda bulunan kişi sayısı yüksekse, asgari 10,5 metre kuralı esnetilir. Böyle bir senaryo söz konusu olduğunda 2 katlı binalara da yangın merdiveni inşası zorunlu hale gelebilir. 

• Yapının Kullanım Amacı

İkamet amacıyla inşa edilen 3 kat ve üzeri apartmanlar için yangın merdiveni gereklidir. Konut ve ticari alanların bir arada bulunduğu rezidanslar için de benzer durumdan bahsedilebilir. 

Bununla yüksek insan yoğunluğuna sahip binalarda, kat sayısına bakılmaksızın yangın merdiveni bulundurma zorunluluğu mevcuttur. Okullar, hastaneler, kamu binaları, alışveriş merkezleri, oteller bu kapsam dahilindeki binaların başında gelir. 

Endüstriyel yapılarda, mesela fabrikalar ve depolarda, yangın merdiveni olması zorunluluğu 2 farklı nedenden kaynaklanır. Bu nedenlerin ilki, söz konusu binalarda insan yoğunluğunun fazla olmasıdır. Diğer neden ise faaliyet konusundan bağımsız olarak endüstriyel binalarda yangın riskinin yüksek seviyede kabul edilmesidir.